ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ HIV
Η ανάπτυξη αντιρετροϊκών θεραπειών έχει οδηγήσει σε ριζικές αλλαγές στο προσδόκιμο ζωής και την ποιότητα ζωής των ανδρών και των γυναικών που έχουν προσβληθεί από τον ιό HIV, εφόσον έχουν πρόσβαση σε φάρμακα. Ως αποτέλεσμα, ζευγάρια με ένα ή δύο πάσχοντα άτομα έχουν αρχίσει να βλέπουν την τεκνοποίηση ως ρεαλιστική επιλογή.
Η πρόκληση έχει γίνει πλέον το πως μπορεί να δημιουργήσει οικογένεια με ασφάλεια χωρίς να προσβληθεί ο/η σύντροφος ή το μελλοντικό παιδί.
Τεχνικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, όπως το πλύσιμο σπερματοζωαρίων μπορεί να εξαλείψει ουσιαστικά την παρουσία του ιού HIV στο σπέρμα, επιτρέποντας σε άνδρες μολυσμένους με HIV να τεκνοποιήσουν με ασφάλεια.
Στις γυναίκες, η στενή ιατρική επίβλεψη καθ' όλη την εγκυμοσύνη και η πρόσληψη αντιρετροϊκών στα τελευταία στάδια της, σε συνδυασμό με την αποφυγή του θηλασμού μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο μόλυνσης του παιδιού σε λιγότερο από 1%.
Η πλειοψηφία των ατόμων που έχουν μολυνθεί με HIV βρίσκονται στην ηλικία τεκνοποίησης, και η επιθυμία τους να γίνουν γονείς είναι ψυχολογικά και βιολογικά βάσιμη. Ωστόσο, η προσπάθεια σύλληψης συνεπάγεται και κίνδυνο μετάδοσης του HIV στον/στην σύντροφο και το αγέννητο παιδί.
Άνθρωποι που ζουν με τον ιό HIV μπορούν να απαιτήσουν αναπαραγωγικές συμβουλές και βοήθεια, ώστε να περιορίσουν τον κίνδυνο μετάδοσης, ή να ξεπεράσουν προβλήματα υπογονιμότητας.
Δυστυχώς, ο μικρός αριθμός κέντρων θεραπείας που προσφέρουν αναπαραγωγικές συμβουλές και βοήθεια σε ζευγάρια με HIV δεν πληρεί τις ανάγκες για ενημέρωση και εξυπηρέτηση των ανθρώπων που ζουν με τον HIV σε όλο τον κόσμο.
Βλ. CREAThE [Centres for REproductive Assistance Techniues in HIV in Europe]
ΑΠΟΦΑΣΗ οικ. 2/2008 - ΦΕΚ 170/Β'/6.2.2008
Ιατρική υποβοήθηση αναπαραγωγής σε άτομα οροθετικά για τον ιό της ανθρώπινης ανοσοποιητικής ανεπαρκείας.
Η ΕΘΝΙΚΗ ΑΡΧΗ ΙΑΤΡΙΚΩΣ ΥΠΟΒΟΗΘΟΥΜΕΝΗΣ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ
Έχοντας υπόψη ότι:
1. Το δικαίωμα στην αναπαραγωγή, που κατοχυρώνεται από το άρθρο 5§5 του Συντάγματος, δεν συνεπάγεται την άνευ όρων προσφυγή στις μεθόδους ΙΥΑ.
2. Σύμφωνα με το άρθρο 4§2 του ν.3305/2005 (ΦΕΚ Α’, 17), η εφαρμογή μεθόδων Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (ΙΥΑ) σε πρόσωπα οροθετικά για τον ιό της ανθρώπινης ανοσοποιητικής ανεπάρκειας προϋποθέτει ειδική άδεια της Αρχής.
3. Σύμφωνα με το άρθρο 20§1 περιπτ. β΄, του ν.3305/2005, η Αρχή εκδίδει τις άδειες που προβλέπονται από τον νόμο αυτό, υπό τις προϋποθέσεις που η ίδια ορίζει.
4. Σύμφωνα με το άρθρο 20§1 περιπτ. η΄, του ν.3305/2005, η Αρχή εκδίδει κανονιστικές πράξεις για τη ρύθμιση ειδικών τεχνικών και λεπτομερειακών θεμάτων, στα οποία αναφέρεται ο ν.3305/2005.
5. Σύμφωνα με το άρθρο 1§2 του ν.3305/2005, κατά την εφαρμογή των μεθόδων ΙΥΑ λαμβάνεται κυρίως υπόψη το συμφέρον του παιδιού που θα γεννηθεί.
6. Σύμφωνα με το άρθρο 1455 Αστικού Κώδικα, η υποβολή σε ΙΥΑ επιτρέπεται μόνο για να αντιμετωπίζεται η αδυναμία απόκτησης τέκνων με φυσικό τρόπο, καθώς και για να αποφεύγεται η μετάδοση στο τέκνο σοβαρής ασθένειας.
7. Το γεγονός ότι από την έκδοση της παρούσας απόφασης δεν προκαλείται επιπλέον δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού, αποφασίζει:
Αρθρο 1
Η υποβολή στις μεθόδους ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής προσώπων οροθετικών για τον ιό της ανθρώπινης ανοσοποιητικής ανεπάρκειας επιτρέπεται υπό τους όρους των επόμενων άρθρων, όταν ο κίνδυνος μετάδοσης του ιού στο παιδί που θα γεννηθεί δεν είναι τόσο σημαντικός, ώστε να δικαιολογείται η άρνηση παροχής της απαιτούμενης άδειας.
Αρθρο 2
Η άδεια για την υποβολή στις μεθόδους ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής προσώπων οροθετικών για τον ιό της ανθρώπινης ανοσοποιητικής ανεπάρκειας απαιτείται σε κάθε περίπτωση, είτε δηλαδή υφίσταται είτε όχι φυσική αδυναμία για απόκτηση τέκνων.
Η άδεια χορηγείται για τεχνητή σπερματέγχυση ή για εξωσωματική γονιμοποίηση.
Για τη διενέργεια εξωσωματικής γονιμοποίησης με γεννητικό υλικό οροθετικών προσώπων απαιτείται να πληρούνται, εκτός από τις προϋποθέσεις του άρθρου 3, και οι ειδικές προϋποθέσεις που προβλέπονται στα άρθρα 4 και 5.
Αρθρο 3
Η υποβολή οροθετικών προσώπων σε πρόγραμμα ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής είναι επιτρεπτή, εφόσον ακολουθούν την ενδεδειγμένη θεραπεία (HAART) και πληρούνται οι εξής ειδικότερες προϋποθέσεις:
α. Υπάρχει σταθερή κατάσταση του/της ασθενούς.
β. Υπάρχει βεβαίωση του θεράποντος ιατρού ότι ο/η ασθενής παρακολουθείται τακτικά και συμμορφώνεται με την ενδεδειγμένη θεραπεία τουλάχιστον επί ένα έτος.
γ. Δεν διαπιστώνονται ευκαιριακές λοιμώξεις (ηπατίτιδα A, B, C, σύφιλη) ή σοβαρές επιπλοκές που σχετίζονται με τη λοίμωξη από τον HIV (όπως νεοπλασία, σοβαρή διαταραχή του κεντρικού νευρικού συστήματος).
δ. Δεν διαπιστώνεται λοίμωξη από HPV, καρκίνος του τραχήλου, ούτε χλαμυδιακή ή γονοκοκκική λοίμωξη.
ε. Τα επίπεδα λεμφοκυττάρων CD4 είναι μεγαλύτερα των 300 κυττάρων ανά mm3 και τα αντίγραφα του RNA του HIV λιγότερα των 50/ml.
στ. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων έξι μηνών χορηγείται σχήμα αντιρετροϊικής αγωγής, καλά ανεκτό, που δεν περιλαμβάνει τερατογόνο φαρμακευτικό παράγοντα.
ζ. Υπάρχουν γενετικές εξετάσεις για κυστική ίνωση και ηλεκτροφόρηση αιμοσφαιρίνης.
η. Δεν γίνεται χρήση απαγορευμένων ουσιών (ηρωίνης, κοκαΐνης κ.λπ.), ούτε ακολουθείται αγωγή υποκατάστασης με οπιοειδή (π.χ. μεθαδόνη).
θ. Κατατίθεται έγγραφη βεβαίωση ότι έγινε ειδική ενημέρωση για τους κινδύνους της πιθανής οριζόντιας ή κάθετης μετάδοσης του ιού παρά τις προφυλάξεις, για τους ενδεχόμενους κινδύνους από τα αντιρετροϊικά φάρμακα για το έμβρυο, καθώς και ενημέρωση για τυχόν εναλλακτικές λύσεις.
Αρθρο 4
Η εφαρμογή των μεθόδων ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής γίνεται με τρόπο που ελαχιστοποιεί τον κίνδυνο οριζόντιας ή κάθετης μετάδοσης του ιού.
Προς τούτο, η εφαρμογή αυτών των μεθόδων διενεργείται υποχρεωτικά μόνο σε ειδικό εργαστήριο, προορισμένο αποκλειστικά για την υποβολή σε ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή οροθετικών προσώπων.
Αρθρο 5
Το ειδικό εργαστήριο, που προβλέπεται στο προηγούμενο άρθρο, προϋποθέτει τον ακόλουθο εξοπλισμό:
- Ειδικό ψυγείο συντήρησης καλλιεργητικών υλικών.
- Ειδική ένδυση μίας χρήσεως για το προσωπικό του εργαστηρίου (ειδική ποδιά, καλύμματα υποδημάτων, προστασία κεφαλής, στόματος και οφθαλμών, γάντια).
- Ειδικό απολυμαντικό για πλύση χεριών κατά την είσοδο και έξοδο από τον χώρο του εργαστηρίου.
- Θάλαμο καθέτου νηματικής ροής (Class II) με 100% ανακύκλωση του αέρα.
- Μηχανικά μικροσιφώνια για την επεξεργασία ωαρίων, γονιμοποιημένων ωαρίων και σπέρματος.
- Συσκευή παρακολούθησης της διαδικασίας (π.χ. τηλεόραση) ή ειδικά προστατευτικά γυαλιά κατά την εφαρμογή της μικρογονιμοποίησης.
- Ξεχωριστούς κλιβάνους για την καλλιέργεια γαμετών και γονιμοποιημένων ωαρίων, με χωριστά διαμερίσματα στο εσωτερικό τους, προς αποφυγή διασταυρούμενης επιμόλυνσης μέσω του μικροπεριβάλλοντος υψηλής σχετικής υγρασίας στο εσωτερικό του κλιβάνου.
- Ιδιαίτερη φυγόκεντρο, η οποία να δέχεται σωληνάρια με στεγανά πώματα για τη φυγοκέντρηση των δειγμάτων σπέρματος.
- Ιδιαίτερους κάδους και συσκευές κατάψυξης για την κρυοσυντήρηση των δειγμάτων, με θερμοσφραγιζόμενα φιαλίδια ή παγιέτες για τη φύλαξή τους.
- Ιδιαίτερους σφραγιζόμενους κάδους απόρριψης των χρησιμοποιηθέντων αναλώσιμων υλικών, καθώς και των υγρών καλλιέργειας γαμετών και γονιμοποιημένων ωαρίων.
Αρθρο 6
Η άδεια για την υποβολή σε μεθόδους ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής προσώπων οροθετικών ισχύει για όλες τις προσπάθειες υποβοήθησης, εφόσον εξακολουθούν να πληρούνται οι παραπάνω όροι.
Η άδεια ισχύει και για το εξωτερικό.
Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως
