Kosmogonia IVF

ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΗΛΙΚΙΑ-Ως γονιμότητα ορίζουμε την ικανότητα απόκτησης απογόνων.Οι γυναίκες μετά τα 35 έτη εμφανίζουν σχεδόν τα μισά ποσοστά γονιμότητας σε σύγκριση με τις γυναίκες που βρίσκονται στην ηλικία των 20 ετών.

Η υπογονιμότητα είναι μια "νόσος", η οποία ορίζεται ως η αποτυχία ολοκλήρωσης μιας επιτυχούς εγκυμοσύνης μετά από 12 ή περισσότερους μήνες τακτικών και ελεύθερων  επαφών.

Νωρίτερη εκτίμηση και θεραπεία μπορεί να δικαιολογηθεί στηριζόμενη στο ιατρικό ιστορικό και στα κλινικά ευρήματα ενώ επιζητείται σε γυναίκες με ηλικία άνω των 35 ετών.

Η γονιμότητα ποικίλει μεταξύ των πληθυσμών ενώ μειώνεται με την αύξηση της ηλικίας τόσο στις γυναίκες όσο και στους άντρες, αν και οι επιδράσεις του παράγοντα αυτού είναι πιο εμφανές στις γυναίκες.

Αν και οι παράμετροι του σπέρματος σημειώνουν σημαντική μείωση μετά τα 35 έτη, η ανδρική γονιμότητα δεν εμφανίζεται να παρουσιάζει αξιοσημείωτη μείωση πριν την ηλικία των 50 ετών.

ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΕΠΑΦΩΝ

Σε μερικές περιπτώσεις οι επιστήμονες είναι αναγκασμένοι να εξηγήσουν τα βασικά της αναπαραγωγικής διαδικασίας.

Αν και διαστήματα αποχής μεγαλύτερα των 5 ημερών μπορούν να επηρεάσουν τον αριθμό του σπέρματος , διαστήματα αποχής περίπου 2 ημερών έχουν σχετιστεί με φυσιολογική πυκνότητα σπέρματος.

Μια πολύ συχνά λαθεμένη αντίληψη είναι ότι η πολύ συχνή εκσπερμάτιση μειώνει την ανδρική γονιμότητα.

Με έκπληξη έχει παρατηρηθεί ότι σε ολιγο-σπερμικούς άνδρες  η συγκέντρωση και η κινητικότητα του σπέρματος μπορούν να είναι υψηλότερες με καθημερινή εκσπερμάτιση.
Τα διαστήματα αποχής γενικά δεν φαίνεται να επηρεάζουν  την μορφολογία του σπέρματος, αν κρίνουμε με αυστηρά κριτήρια. Παρ’ όλα αυτά μετά από μακρύ διάστημα αποχής 10 ημερών ή και περισσότερο οι παράμετροι του σπέρματος αρχίζουν να χειροτερεύουν.

Αν και έρευνες των παραμέτρων του σπέρματος παρέχουν χρήσιμα ποσοτικά δεδομένα, αυτά τα δεδομένα μπορεί να μην προβλέπουν με ακρίβεια την λειτουργική πυκνότητα ή ικανότητα του σπέρματος.

Αν και διάφορα στοιχεία υποδηλώνουν ότι η καθημερινή σεξουαλική αποχή προσφέρει ένα πλεονέκτημα, ειδικές συστάσεις που αφορούν την συχνότητα των επαφών μπορούν να προκαλέσουν επιπλέον στρες χωρίς λόγο.
Το στρες που σχετίζεται με τα προβλήματα υπογονιμότητας μπορεί να μειώσει την ερωτική επιθυμία, ικανοποίηση και την συχνότητα των επαφών και αυτό εντείνεται περισσότερο όταν ο χρόνος που πραγματοποιείται η επαφή έχει προγραμματισθεί αυστηρά ή γίνεται κατόπιν τεστ ανίχνευσης της ωορρηξίας.

Τα ζευγάρια πρέπει να ενημερώνονται ότι η αναπαραγωγική ικανότητα αυξάνεται με την αύξηση της συχνότητας των επαφών και είναι υψηλότερη όταν η επαφή πραγματοποιείται κάθε 1 ή 2 ημέρες .

ΤΟ ΓΟΝΙΜΟ ΠΑΡΑΘΥΡΟ

Για συμβουλευτικούς λόγους, το «γόνιμο παράθυρο» περιγράφεται ως το εξαήμερο διάστημα που τελειώνει την ημέρα της ωορρηξίας.
Για κλινικούς σκοπούς , το διάστημα που χαρακτηρίζεται ως το πιο γόνιμο μπορεί να εκτιμηθεί με μετρήσεις μεταξύ δυο κύκλων περιόδου, καταγραφή της βασικής θερμοκρασίας σώματος ή με τα στάδια της τραχηλικής βλέννης.

Η επαφή που είναι πιο πιθανή να καταλήξει σε εγκυμοσύνη είναι όταν συμβαίνει στο διάστημα των τριών ημερών πριν την ωορρηξία.

Πιθανότητα εγκυμοσύνης ανά ημέρα κύκλου μετά από συνεχείς ερωτικές επαφές, ανά ηλικία.

ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΩΟΡΡΗΞΙΑΣ

 Η χρονική στιγμή που η γυναίκα είναι πιο γόνιμη ποικίλει ακόμα και σε γυναίκες με σταθερούς κύκλους.
Η γυναίκες που παρακολουθούν τους κύκλους τους υπερηχογραφικά και εντοπίζουν αλλαγές στην τραχηλική βλέννη, στη λίμπιντο, στους πόνους ή στη διάθεση είναι ικανές να προβλέψουν την ωορρηξία με ακρίβεια στο 50% των περιπτώσεων.

Η τραχηλική βλέννη (κολπικές εκκρίσεις……) παρέχουν μία φθηνή και προσωπική ένδειξη του χρόνου που θα συμβεί η ωορρηξία.
Η εκτιμώμενη πιθανότητα της σύλληψης σε σχέση με τα χαρακτηριστικά των τραχηλικών/κολπικών εκκρίσεων φαίνονται στο διάγραμμα 4.

Η πιθανότητα είναι μεγαλύτερη όταν η βλέννη είναι καθαρή και γλιστρά (17) αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι μία τέτοια βλέννη αποτελεί απαραίτητα προϋπόθεση για να προκύψει εγκυμοσύνη.
Ο όγκος της τραχηλικής βλέννης αυξάνει καθώς αυξάνουν τα επίπεδα των οιστρογόνων στο πλάσμα 5 με 6 ημέρες πριν την ωορρηξία και φτάνουν στο μέγιστο επίπεδο τους τις 2 με 3 ημέρες της ωορρηξίας.

Μία μελέτη που περιλαμβάνει 1681 κύκλους έδειξε ότι τα ποσοστά εγκυμοσύνης είναι υψηλότερα (περίπου 38%)όταν η επαφή συμβαίνει την ημέρα που ο όγκος της τραχηλικής βλέννης είναι στο μέγιστο(ημέρα 0)και σχετικά χαμηλά (περίπου 15-20%) την ημέρα πριν ή μετά το μέγιστο σημείο του.

Οι συσκευές ανίχνευσης της ωορρηξίας, που περιλαμβάνουν ειδικά “κιτ “που μετρούν την έκκριση της ορμόνης LH στα ούρα καθώς και ηλεκτρονικά μόνιτορ, προωθούνται ευρέως σαν μέσα τα οποία βοηθάνε ένα ζευγάρι να καθορίσει το «γόνιμο παράθυρο τους».
Υπάρχουν κάποια στοιχεία που υποστηρίζουν ότι οι συσκευές ανίχνευσης της LH μπορεί να μειώνουν το χρόνο της σύλληψης.

Αν και η καταγραφή της ορμόνης LH στα ούρα μπορεί να μειώσει το διάστημα της σύλληψης σε ζευγάρια που έχουν αραιές επαφές λόγω διαφόρων καταστάσεων ή κατ΄επιλογή, μία μεγάλη έρευνα έδειξε ότι οι αλλαγές που συμβαίνουν στην τραχηλική βλέννη στο γόνιμο αυτό μεσοδιάστημα προβλέπουν εξίσου καλά ή και καλύτερα την ημέρα με τις μεγαλύτερες πιθανότητες για σύλληψη από την βασική θερμοκρασία σώματος ή την ουρική LH

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΡΩΤΙΚΗΣ ΕΠΑΦΗΣ

Πολλά ζευγάρια που προσπαθούν να συλλάβουν ακολουθούν τις ίδιες πρακτικές μετά το τέλος της ερωτικής τους επαφής. Αν και πολλές γυναίκες πιστεύουν ότι παραμένοντας σε κατακόρυφη στάση για κάποιο διάστημα μετά το τέλος της ερωτικής τους επαφής βοηθάνε το σπέρμα να μετακινηθεί και εμποδίζουν την διαφυγή του από τον κόλπο, αυτή η θεωρία δεν έχει επιστημονική βάση.

Δεν υπάρχουν στοιχεία ότι οι ερωτικές στάσεις επηρεάζουν την πιθανότητα σύλληψης. Τα σπερματοζωάρια μπορούν να βρεθούν προς τον τράχηλο σε δευτερόλεπτα μετά την εκσπερμάτιση, ασχέτως της στάσης που είχε το ζευγάρι. Αν και ο γυναικείος οργασμός μπορεί να προωθήσει την μεταφορά του σπέρματος, δεν υπάρχει σαφής σχέση μεταξύ του οργασμού και της γονιμότητας.

Επίσης δεν υπάρχουν πειστικά στοιχεία που να υποδηλώνουν οποιαδήποτε σχέση μεταξύ των ερωτικών τεχνικών και του φύλου του παιδιού.

Ακόμη κάποια κολπικά σκευάσματα μπορούν να μειώσουν την γονιμότητα, στηριζόμενοι στις επιδράσεις που είχανε στο σπέρμα in vitro.

ΔΙΑΙΤΑ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΣ ΖΩΗΣ

Οι πιθανότητες σύλληψης σαφώς μειώνονται σε γυναίκες που είναι είτε πολύ λεπτές είτε χαρακτηρίζονται από επιπλέον πάχος, αλλά τα επιστημονικά δεδομένα που περιγράφουν τις επιδράσεις των φυσιολογικών αλλαγών στην γονιμότητα μιας γυναίκας που έχει ωορρηξία είναι λίγα.
Αν και  ένας υγιεινός τρόπος ζωής βελτιώνει την γονιμότητα των γυναικών με ωοθηκική δυσλειτουργία(37), υπάρχουν λίγα στοιχεία που συσχετίζουν τα ποικίλα διαιτολόγια που υπάρχουν (όπως οι χορτοφαγικές δίαιτες, χαμηλού λίπους δίαιτες, οι πλούσιες σε βιταμίνες δίαιτες, τα αντιοξειδωτικά ή συνταγές με βότανα) με την βελτίωση της γονιμότητας ή επηρεάζοντας το φύλο του παιδιού.
Υψηλά επίπεδα υδραργύρου στο αίμα από μεγάλη κατανάλωση θαλασσινού φαγητού έχει σχετισθεί με υπογονιμότητα.

Οι γυναίκες που θέλουν να συλλάβουν πρέπει να συμβουλεύονται να λαμβάνουν συμπληρώματα φολικού οξέος για να μειώσουν έτσι τις πιθανότητες ύπαρξης ανωμαλιών στην σπονδυλική στήλη.

Κλινικά δοκιμασμένο κάψουλες μπορεί να βελτιώσει αισθητά τα αποτελέσματα του σπερμοδιαγράμματος. 

ΚΑΠΝΙΣΜΑ- Το κάπνισμα επηρεάζει αρνητικά την γονιμότητα.

Η παρατήρηση ότι η εμμηνόπαυση συμβαίνει 1-4 χρόνια νωρίτερα σε γυναίκες που καπνίζουν σε σύγκριση με τις μη καπνίστριες υπονοεί ότι το κάπνισμα επιταχύνει τον ρυθμό εκφύλισης των ωοθυλακίων.

Το κάπνισμα επίσης σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο αποβολής, τόσο σε εγκυμοσύνες που έχουν προκύψει φυσιολογικά όσο και σε εγκυμοσύνες μετά από τεχνικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.

Αν και έχουν παρατηρηθεί μειώσεις στην κινητικότητα και την πυκνότητα του σπέρματος καθώς και ανωμαλίες στην μορφολογία του σπέρματος σε άνδρες που καπνίζουν, υπάρχοντα δεδομένα δεν δείχνουν ότι το κάπνισμα μειώνει την ανδρική γονιμότητα.

ΑΛΚΟΟΛ- Δεν έχουν εξακριβωθεί πλήρως οι επιδράσεις του αλκοόλ στην γυναικεία γονιμότητα. Αν και ορισμένες έρευνες έχουν συμπεράνει ότι το αλκοόλ έχει καταστροφικές συνέπειες, άλλες δείχνουν πως ίσως ακόμη και να βοηθάει την γονιμότητα.
Υψηλά επίπεδα κατανάλωσης αλκοόλ (>=2 ποτά/ημέρα)είναι καλύτερο να αποφεύγονται όταν ένα ζευγάρι προσπαθεί να επιτύχει εγκυμοσύνη. Παρόλα αυτά δεν υπάρχουν στοιχεία που να δείχνουν ότι υψηλή κατανάλωση αλκοόλ επηρεάζει αρνητικά την γονιμότητα. Φυσικά η κατανάλωση αλκοόλ πρέπει να εκλείπει καθόλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης καθώς είναι γνωστές οι καταστροφικές επιδράσεις του αλκοόλ στην ανάπτυξη του εμβρύου ενώ παράλληλα δεν έχουν θεμελιωθεί ασφαλή επίπεδα κατανάλωσης αλκοόλ.

ΚΑΦΕΙΝΗ- Υψηλά επίπεδα κατανάλωσης καφεΐνης (>5 κούπες καφέ/ημέρα ή ανάλογο του:500 mg) έχουν συσχετισθεί με μειωμένη γονιμότητα. Κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης κατανάλωση της καφεΐνης άνω των 200 ή 300 mg μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο αποβολής  αλλά δεν έχει σχετισθεί με κίνδυνο εμφάνισης συγγενών ανωμαλιών.

Σε γενικές γραμμές, μία μέτρια κατανάλωση καφεΐνης ( 1-3 καφέδες/ημέρα ή ανάλογο του) πριν ή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης δεν έχει εμφανείς αρνητικές συνέπειες στην γονιμότητα ή στην εγκυμοσύνη. 

ΑΛΛΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ- Οι επιδράσεις της μαριχουάνας και άλλων τέτοιων ουσιών είναι δύσκολο να υπολογιστούν καθώς η χρήση αυτών των ουσιών είναι παράνομη.

Σε γενικές όμως γραμμές η χρήση αυτών των ουσιών θα πρέπει να αποφεύγεται τόσο από τις γυναίκες όσο και από τους άνδρες  καθώς η χρήση αυτών των ουσιών έχει βρεθεί πως προκαλεί βλαβερές συνέπειες στην ανάπτυξη του εμβρύου.

Τα συμπεράσματα μιας βιβλιογραφικής μελέτης δηλώνουν ότι η σάουνα δεν μειώνει την γυναικεία γονιμότητα και είναι ασφαλής κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης. 
Σε φυσιολογικούς άνδρες, συστάσεις για αλλαγές στην ζωή τους που εντοπίζονται κυρίως στον έλεγχο ή στη μείωση της έκθεσης των όρχεων τους σε πηγές υψηλής θερμοκρασίας είναι αδικαιολόγητες.

Η ικανότητα σύλληψης μπορεί να μειώνεται σε γυναίκες που εκτίθενται σε συγκεκριμένες τοξικές ουσίες και διαλύματα σαν αυτά που χρησιμοποιούνται στα στεγνοκαθαριστήρια και στις χρωματοβιομηχανίες καθώς και άνδρες που εκτίθενται σε βαρέα μέταλλα είναι πιο πιθανό να έχουν περισσότερο ανώμαλους παράγοντες σπέρματος.

Η έκθεση στα εντομοκτόνα αποτελεί μια ανησυχία για τους αγρότες γιατί το ρίσκο της υπογονιμότητας αυξάνεται σε γυναίκες που αναμειγνύουν και χρησιμοποιούν αυτές τις ουσίες.

Σε άνδρες η έκθεση σε γεωργικά εντομοκτόνα έχει βλαβερές συνέπειες στις παραμέτρους του σπέρματος σε μία μελέτη αλλά άλλη μελέτη δεν έδειξε κάτι παρόμοιο. 

Παρόλα αυτά μελέτες σε ζώα έχουν δείξει ότι η έκθεση σε περιβαλλοντικούς παράγοντες έχει σημαντικές επιπτώσεις στην αναπαραγωγή.

Practice committee of the American Soc. for Reproduction-Fertility & Sterility 2008.Vol. Suppl 3

Το πρώτο βήμα-τεχνικές της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής