ΜΟΡΙΑΚΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΚΥΤΤΑΡΟΓΕΝΕΤΙΚΗ 2
 |
|
Μοριακή Βιολογία & Κυτταρογενετική
Ζευγάρια με Ανεξήγητη υπογονιμότητα .........μπορούν να ωφεληθούν με την εξέταση των σπερματοζωαρίων για απόπτωση και ανευπλοειδίες χρωμοσωμάτων.
Προσεγγίζοντας την ανδρική υπογονιμότητα από την πλευρά της γενετικής .
Οι ασθενείς μπορεί να σπαταλήσουν πολύτιμο χρόνο ψάχνοντας γι’ αυτό που δεν είναι κατάλληλο....Αυτές οι τεχνικές πρέπει μόνο να χρησιμοποιούνται όταν οι άλλες συμβατικές μέθοδοι έχουν εξαντληθεί και μόνο μετά την συμβουλή κάποιου επιστημονικού συμβούλου σε θέματα υπογονιμότητας.
Γενετική ποιότητα
Εξ’ αιτίας του μεγέθους του, το σπερματικό DNA είναι πολύ πιο συσπειρωμένο. Λόγω του μικρού μεγέθους των σπερματοζωαρίων , ένας μεγάλος αριθμός γενετικού υλικού πρέπει να «χωρέσει» σε ένα μικρό και συγκεκριμένο χώρο. Για να επιτευχθεί αυτό, το DNA περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό του και διπλώνεται γύρω από ένα σύμπλοκο πρωτεϊνών.
Ο συνδυασμός αυτός του DNA και του πρωτεϊνικού συμπλόκου περιγράφεται με τον όρο χρωματίνη.
Ένα μέρος της λειτουργίας του πρωτεϊνικού συμπλόκου είναι η προστασία του σπερματικού DNA από τραυματισμούς κατά την διάρκεια του μακρύ ταξιδιού του από τον τόπο παραγωγής του (όρχεις) έως εκεί που προορίζεται να φτάσει (το ωάριο). Παρ’ όλα αυτά φαίνεται πως κάποιο ποσοστό του DNA παραμένει ευάλωτο σε τραυματισμούς και αυτό το DNA μπορεί να οδηγηθεί σε απόπτωση ή κατάτμηση.
Τεστ κατάτμησης σπερματικής χρωματίνης.
Χρωματίνη μοιάζει βασικά με την δομή μιας σκάλας και καθορίζει αν τα δοκάρια απομακρύνονται το ένα από το άλλο εξ’ αιτίας των σπασμένων συνδέσμων που τα ενώνει. Έχει προταθεί πως όσο μεγαλύτερη είναι η κατάτμηση του σπερματικού DNA τόσο μικρότερη είναι η πιθανότητα το σπέρμα να οδηγήσει σε μια επιτυχή εγκυμοσύνη
Το τεστ δομής της σπερματικής χρωματίνης ( SCSA) είναι ένα τεστ το οποίο δημιουργήθηκε για να εξετάσει την πυκνότητα του DNA. Άλλοι όροι που περιγράφουν το ίδιο τεστ είναι : τεστ κατάτμησης σπερματικού DNA και τεστ κατάτμησης σπερματικής χρωματίνης.
Κάθε δείγμα με δείκτη κατάτμησης σπερματικού DNA μικρότερο από 15% θεωρείται φυσιολογικό. Σε περιπτώσεις που τα επίπεδα κατάτμησης φτάνουν το 30% μπορεί να προκληθεί μείωση της γονιμότητας ενώ σε άντρες που ο δείκτης κατάτμησης είναι μεγαλύτερος από 30% θεωρείται πως έχουν πολύ χαμηλή πιθανότητα να αποκτήσουν το δικό τους παιδί.
Περιβαλλοντικοί παράγοντες όπως το κάπνισμα, η έκθεση σε τοξίνες ή χημικές ουσίες ή το έντονο σωματικό στρες στους οποίους το σπέρμα μπορεί να εκτεθεί μπορεί να προκαλέσει ή να συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στην κατάτμηση του σπερματικού DNA.
Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό να τρεφόμαστε σωστά, να γυμναζόμαστε, να αποφεύγουμε τις μολύνσεις, την έκθεση σε τοξικές ουσίες και σε περιβάλλον με υψηλές θερμοκρασία καθώς και να παίρνουμε τις απαραίτητες βιταμίνες.
Η σημασία ύπαρξης υψηλού δείκτη σπερματικής κατάτμησης είναι ακόμη υπό συζήτηση αφού υπάρχουν αναφορές σε επιστημονική βιβλιογραφία που αναφέρονται σε επιτυχής εγκυμοσύνες παρά την ύπαρξη άσχημων αποτελεσμάτων στο συγκεκριμένο τεστ. Επιπλέον, είναι ακόμη άγνωστο ποια είναι η πρόγνωση σε άντρες οι οποίοι πέτυχαν να μειώσουν τα ποσοστά κατάτμησης παίρνοντας τις βιταμίνες τους και κάνοντας ένα πιο υγιεινό τρόπο διαβίωσης .
Συγκεκριμένα συνιστούμε την χορήγηση των βιταμινών C και E, β-καροτίνη και αντι-οξειδωτικά για ένα υγιές σπέρμα .
| Συνήθως δεν συνιστούμε το SCSA για τούς άντρες ασθενείς μας από την στιγμή που η σπερματική κατάτμηση συνήθως επηρεάζει έναν μικρό αριθμό ατόμων. Επίσης δεν είναι ξεκάθαρο ποιος πρέπει να υποβληθεί σε αυτό το τεστ και ποιος όχι. |
Απόπτωση σπέρματος
Η απόπτωση είναι ένας φυσιολογικός μηχανισμός κυτταρικής «αυτοκτονίας» ή αλλιώς ένας προγραμματισμένος κυτταρικός θάνατος, ο οποίος εξασφαλίζει τη σωστή ανάπτυξη. Κατά την απόπτωση των κυττάρων χαρακτηριστικές δομικές αλλοιώσεις συμβαίνουν κυρίως στον πυρήνα τους, όπως ο κατακερματισμός ή σπάσιμο της αλυσίδας του DNA (γενετικό υλικό) τους σε μικρότερου μήκους τμήματα.
Εάν υπάρξει αποσυντονισμός στον μηχανισμό της απόπτωσης του σπέρματος μπορεί να μειωθούν οι πιθανότητες για μιας επιτυχούς γονιμοποίησης και εγκυμοσύνης.
Απόπτωση μεγαλύτερη από ένα κρίσιμο ποσοστό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα το σταμάτημα της εμβρυϊκής ανάπτυξης σε πρώιμο στάδιο, αποβολές, ανωμαλίες στα νεογνά κ.ά. Ως εκ τούτου, ζευγάρια με ανεξήγητη υπογονιμότητα, συνεχείς αποβολές, πολλαπλές αποτυχημένες προσπάθειες εξωσωματικής γονιμοποίησης, καθώς και άνδρες προχωρημένης ηλικίας ή εκείνοι που εκτέθηκαν σε βλαβερές ουσίες θα μπορούσαν να ωφεληθούν με την εξέταση των σπερματοζωαρίων για απόπτωση.
| Συγκεκριμένα συνιστούμε την χορήγηση των βιταμινών C και E, β-καροτίνη και αντι-οξειδωτικά για ένα υγιές σπέρμα . |
Κατά την ανάλυση, το σπέρμα «βάφεται» με φθορίζουσα ουσία η οποία αντιδρά με το κατα-κερματισμένο DNA, έτσι ώστε τα αποπτωτικά σπερματοζωάρια να αποκτούν διαφορετική χρώση από τα μη αποπτωτικά. Η απάντηση στο κρίσιμο ερώτημα για το αν η απόπτωση του σπέρματος θεραπεύεται είναι ευτυχώς θετική σε αρκετές περιπτώσεις. Η χορήγηση αντι-οξειδωτικών ουσιών και η αλλαγή του τρόπου ζωής φέρνουν θετικά αποτελέσματα. Η αντιμετώπιση πιθανών λοιμώξεων και η επιλογή της κατάλληλης μεθόδου εξωσωματικής γονιμοποίησης αυξάνουν επίσης σημαντικά τις πιθανότητες για μια επιτυχημένη εγκυμοσύνη.
Ανάλυση ανευπλοειδιών σπέρματος
Aνευπλοειδία (ανώμαλος αριθμός χρωμοσωμάτων) στο σπέρμα μπορεί να μειώσει τις πιθανότητες για μια επιτυχημένη εγκυμοσύνη και σχετίζεται με επαναλαμβανόμενες αποβολές.
Κατά τη διαδικασία της σπερματογένεσης ο αριθμός των σπερματοζωαρίων υποδιπλασιάζεται από 46 χρωμοσώματα σε 23, όμως ακόμη και σε έναν γενετικά φυσιολογικό και γόνιμο άνδρα μπορεί να γίνουν λάθη, με αποτέλεσμα να υπάρχουν λιγότερα ή περισσότερα χρωμοσώματα σε κάποια σπερματοζωάριά του.
Σε πολλούς υπογόνιμους άνδρες το ποσοστό των σπερματοζωαρίων που έχουν ανώμαλο αριθμό χρωμοσωμάτων έχει αποδειχθεί ότι είναι πολύ υψηλότερο.
Ασθενείς με υπογονιμότητα αγνώστου αιτιολογίας –ακόμη και όταν οι παράμετροι σπέρματος είναι φυσιολογικές–, πολλαπλές αποτυχημένες προσπάθειες εξωσωματικής, αλλά και καθ’ έξιν αποβολές είναι δυνατόν να ωφεληθούν κάνοντας την εξέταση αυτή.
Χρωμοσωμο-ειδικοί έγχρωμοι δείκτες
 |
 |
Περίπου το 5-10% των ανδρών με ολιγοσπερμία και 10-15% των ανδρών με αζωοσπερμία φέρουν χρωμοσωμικές ανωμαλίες, με το μεγαλύτερο ποσοστό να παρουσιάζει ανωμαλίες στα φυλετικά χρωμοσώματα.
Η ανάλυση περιλαμβάνει τη μελέτη εκατοντάδων σπερματοζωαρίων με χρήση ειδικών φθορίζοντων ανιχνευτών για κάθε χρωμόσωμα ξεχωριστά.
Ανωμαλίες σπερματικού DNA :
Τεστ ανάλυσης μικροελλείψεων στο Y χρωμόσωμα.
Αρκετά γονίδια που υπάρχουν στο Y χρωμόσωμα απαιτούνται για την διαδικασία της σπερματογένεσης. Η απουσία ενός ή περισσοτέρων από αυτά τα γονίδια μπορεί να προκαλέσει υπογονιμότητα.
Ένα ποσοστό 10-18% των ανδρών που ζητούν ICSI και έχουν ολιγοσπερμία ή αζωοσπερμία φέρουν μικρές ελλείψεις (μικροελλείψεις) μέσα σε μία ή περισσότερες από μία περιοχές του Υ χρωμοσώματος (AZF –αζωοσπερμικός παράγοντας, AMELY, SRY, ZFY).
Οι ελλείψεις αυτές μπορεί να σχετίζονται με αζωοσπερμία ή ολιγοσπερμία αλλά η θέση και το μέγεθος αυτών των ελλείψεων σχετίζεται ασθενώς με τον βαθμό αδυναμίας της σπερματογένεσης , ενώ μία έλλειψη δεν εμποδίζει την ύπαρξη βιώσιμου σπέρματος και κατά συνέπεια μιας εγκυμοσύνης.
Η ανάλυση των μικροελλείψεων του Y χρωμοσώματος μπορεί να είναι χρήσιμο σε ασθενείς που δεν έχουν καθόλου σπέρμα κατά την εκσπερμάτιση αφού συγκεκριμένες μικροελλείψεις καθιστούν αδύνατη την παραγωγή σπέρματος εντός των όρχεων.
Με τις ανεπτυγμένες πλέον θεραπείες κατά της υπογονιμότητας όπως είναι η ενδοκυτταροπλασματική έγχυση σπέρματος (ICSI), ο αυξημένος κίνδυνος της γέννησης αρσενικών παιδιών που μπορεί να κληρονομήσουν αυτές τις μικροελλείψεις στο Y χρωμόσωμα, καθιστούν την διεξαγωγή αυτών των εξετάσεων πολύ σημαντική για τους μελλοντικούς γονείς.
Οι άνδρες που φέρουν μικροελλείψεις στο Υ χρωμόσωμα και υποβάλλονται σε ICSI βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο να αποκτήσουν γιούς με τις ίδιες ακριβώς ελλείψεις. Αυτά τα άτομα μπορούν επίσης να αντιμετωπίσουν προβλήματα υπογονιμότητας.
Από τον Giles Palmer- κλινικός εμβρυολόγος και Διευθυντής του Τμήματος Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής του Μαιευτηρίου 'Μητέρα'
ΠΟΥ;
Τα εργαστήρια Μοριακής Βιολογίας και Κυτταρογενετικής του Νοσοκομείου «ΜΗΤΕΡΑ»
Τηλέφωνα Επικοινωνίας: 210 6869870, 210 6869872
E-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
Τα εργαστήρια Μοριακής Βιολογίας και Κυτταρογενετικής «ΛΗΤΩ»
Τηλέφωνα Επικοινωνίας: 210 6902082-83-81, 210 6984174
