πληροφορίες
ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Χρήσιμες Απαντήσεις σε Συχνά Ερωτήματα
1. Τι εννοούμε όταν λέμε «Εξωσωματική Γονιμοποίηση»;
2. Πότε ένα ζευγάρι πρέπει να καταφύγει στην βοήθεια ενός Γυναικολόγου ειδικού σε θέματα υπογονιμότητας;
3. Τι περιλαμβάνει ένας έλεγχος για τη γονιμότητα των δύο συντρόφων;
4. Πώς ξεκινάει μια θεραπεία;
5. Πώς γίνεται η παρακολούθηση της ασθενούς;
6. Πότε είναι έτοιμες οι ωοθήκες;
7. Πότε γίνεται η ωοληψιία;
8. Πώς γίνεται η ωοληψία;
9. Πώς γίνεται η γονιμοποίηση;
10. Γονιμοποιούνται όλα τα ωάρια;
11. Πότε τοποθετούνται τα έμβρυα στη μήτρα;
12. Πόσα έμβρυα τοποθετούνται;
13.Τι γίνεται με τα έμβρυα που περισσεύουν;
14. Πότε γίνεται το τεστ κύησης;
15. Ποιο είναι το ποσοστό επιτυχίας;
1. Τι εννοούμε όταν λέμε «Εξωσωματική Γονιμοποίηση»;
Με τον όρο Εξωσωματική Γονιμοποίηση ουσιαστικά αναφερόμαστε σε μία μόνο από τις μεθόδους που μπορούν να βοηθήσουν ένα ζευγάρι με πρόβλημα υπογονιμότητας. Ο σωστός όρος είναι Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή και καλύπτει ένα μεγάλο φάσμα «θεραπειών» όπως η σπερματέγχυση, η πρόκληση ωοθυλακιορρηξίας, και φυσικά η εξωσωματική γονιμοποίηση. Με την τελευταία εννοούμε την γονιμοποίηση του ωαρίου από το σπερματοζωάριο σε ένα τεχνητό περιβάλλον και όχι μέσα στο σώμα της γυναίκας και συγκεκριμένα στη σάλπιγγα, όπως γίνεται από τη φύση.
2. Πότε ένα ζευγάρι πρέπει να καταφύγει στην βοήθεια ενός Γυναικολόγου ειδικού σε θέματα υπογονιμότητας;
Υπό φυσιολογικές συνθήκες ένα ζευγάρι που προσπαθεί συνειδητά να τεκνοποιήσει πρέπει να τα καταφέρει μέσα σε ένα διάστημα 12 με 18 μηνών. Τα ακριβή όρια διαφέρουν από χώρα σε χώρα και μάλιστα υπάρχει μια ελαφρά διχογνωμία θα έλεγε κανείς μεταξύ της Αμερικανικής και της Βρετανικής σχολής. Όταν βέβαια μιλάμε για συνειδητή προσπάθεια εννοούμε ότι και οι δύο σύντροφοι γνωρίζουν πόσο συχνά και κυρίως σε πιο σημείο το κύκλου της γυναίκας πρέπει να κάνουν έρωτα χωρίς προφυλάξεις.
3. Τι περιλαμβάνει ένας έλεγχος για τη γονιμότητα των δύο συντρόφων;
Κατ’ αρχήν ο ιατρός παίρνει ένα λεπτομερές ιατρικό ιστορικό και από τους δύο συντρόφους, τους οποίους επίσης καλό θα ήταν να εξετάσει και κλινικά. Απαραίτητα είναι επίσης για τη γυναίκα ένα υπερηχογράφημα έσω γεννητικών οργάνων, ορμονικός έλεγχος και έλεγχος διαβατότητας των σαλπίγγων. Ανάλογα με το υπάρχον πρόβλημα και την κρίση του ο γυναικολόγος μπορεί να συστήσει τη διενέργεια λαπαροσκόπησης ή/και υστεροσκόπησης. Πρέπει επίσης οπωσδήποτε να ελεγχθεί η ποιότητα του σπέρματος του άνδρα.
4. Πώς ξεκινάει μια θεραπεία;
Αφού συλλεχθούν όλες οι απαραίτητες πληροφορίες και ο ειδικός καταλήξει στην αναγκαιότητα στης εξωσωματικής γονιμοποίησης καταστρώνεται το λεγόμενο πρωτόκολλο θεραπείας. Έτσι την προκαθορισμένη ημέρα του κύκλου ξεκινάει μια θεραπεία με μία ή και περισσότερες ορμόνες που αποσκοπεί στη διέγερση των ωοθηκών έτσι ώστε αυτές να αναπτύξουν πολλά ωοθυλάκια και όχι μονάχα ένα όπως συνήθως γίνεται σε ένα φυσιολογικό κύκλο. Με τις ίδιες ορμόνες προετοιμάζουμε και το ενδομήτριο να δεχθεί τα μελλοντικά έμβρυα.
5. Πώς γίνεται η παρακολούθηση της ασθενούς;
Μετά την πρώτη συνήθως εβδομάδα η ασθενής -που βέβαια δεν ασθενεί- προσέρχεται κάθε δύο ημέρες για έναν υπερηχογραφικό έλεχγο του αριθμού και μεγέθους των ωοθυλακίων καθώς επίσης και του πάχους του ενδομητρίου. Συνήθως πραγματοποιείται και ορμονικός έλεγχος της ωοθηκικής ανταπόκρισης. Αν χρειαστεί γίνονται οι απαραίτητες αυξομειώσεις στη δόση των ορμονών.
6. Πότε είναι έτοιμες οι ωοθήκες;
Περιμένουμε τα ωοθυλάκια, τα οποία περιέχουν τα ωάρια να φτάσουν ένα κρίσιμο μέγεθος και αριθμό. Πάνω από αυτό θεωρούμε ότι τα ωάρια είναι ώριμα και έτοιμα για ωοληψία. Ταυτόχρονα σιγουρευόμαστε ότι και το ενδομήτριο έχει το κατάλληλο πάχος για την εμβρυομεταφορά. Στη συνέχεια χορηγούμε μία ορμόνη η οποία προκαλεί την τελική ωρίμανση των ωαρίων και την απελευθέρωσή τους στο υγρό των ωοθυλακίων.
7. Πότε γίνεται η ωοληψιία;
Η ωοληψία γίνεται περίπου 36 ώρες μετά την τελική ένεση, τη χοριακή γοναδοτροπίνη. Είναι σημαντικό να είναι η ασθενής εξαιρετικά συνεπής με την τήρηση του προγράμματος καθώς ένα λάθος 2 ή 3 ωρών μπορεί να προκαλέσει αυτόματη ρήξη των ωοθυλακίων, πράγμα που στις περισσότερες περιπτώσεις σημαίνει ότι το τελικό στάδιο της θεραπείας αποτυγχάνει.
8. Πώς γίνεται η ωοληψία;
Γίνεται υπό άσηπτες συνθήκες και με υπερηχογραφικό έλεγχο. Με τη χορήγηση κατάλληλων φαρμάκων η ασθενής περιέρχεται σε κατάσταση «μέθης» που προξενεί αναλγησία. Σε μερικά Κέντρα Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής η ωοληψία γίνεται με γενική αναισθησία. Το υγρό από τα ωοθυλάκια αναρροφάται με μία βελόνα και παραδίδεται στον εμβρυολόγο, ο οποίος με μικροσκόπιο βρίσκει τα ωάρια.
9. Πώς γίνεται η γονιμοποίηση;
Ο σύζυγος παραδίδει την ίδια μέρα το σπέρμα στον εμβρυολόγο. Τα ωάρια και τα σπερματοζωάρια τοποθετούνται μέσα σε ειδικό θρεπτικό υλικό και κλείνονται μέσα σε ειδικούς επωαστήρες όπου αφήνονται για 24 ώρες. Την επόμενη ημέρα ελέγχεται ο αριθμός των εμβρύων. Άλλες 24 ώρες μετά ελέγχεται και η ποιότητα των εμβρύων.
10. Γονιμοποιούνται όλα τα ωάρια;
Τα ωάρια γονιμοποιούνται σε ένα ποσοστό γύρω στο 60-66%. Οποιοδήποτε νούμερο πλησιάζει ή και ξεπερνάει τον αριθμό αυτό είναι ικανοποιητικό. Βέβαια σημαντικό ρόλο παίζει η ποιότητα του σπέρματος και φυσικά των ωαρίων.
11. Πότε τοποθετούνται τα έμβρυα στη μήτρα;
Η εμβρυομεταφορά γίνεται συνήθως τη δεύτερη ή τρίτη ημέρα μετά την ωοληψία. Δεν απαιτεί νάρκωση και είναι γενικά μια απλή για την ασθενή διαδικασία. Παραμένει όμως η πιο λεπτή στιγμή τόσο για την ασθενή όσο και για τον ειδικό καθώς τα έμβρυα, αλλά και το ενδομήτριο, είναι πάρα πολύ ευαίσθητα. Μια μέθοδος που βρίσκει όλο και περισσότερους υποστηρικτές στην επιστημονική κοινότητα είναι αυτή της βλαστοκύστης όπου τα έμβρυα μεταφέρονται στη μήτρα κατά την 6η περίπου ημέρα μετά την ωοληψία.
12. Πόσα έμβρυα τοποθετούνται;
Συνήθως τοποθετούνται 2-3 έμβρυα ή και λιγότερα αν η ποιότητά τους δεν είναι ικανοποιητική. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις και πάντα με τη σύμφωνη γνώμη τόσο του ζευγαριού, όσο και του ιατρού μπορούν να μεταφερθούν περισσότερα έμβρυα. Γενικά ο αριθμός των εμβρύων που μεταφέρονται τείνει να μειωθεί γιατί αυξάνεται ο κίνδυνος της πολλαπλής κύησης.
13.Τι γίνεται με τα έμβρυα που περισσεύουν;
Αν τα έμβρυα που περισσέψουν είναι πολύ καλής ποιότητας τότε μπορούν να καταψυχθούν και να χρησιμοποιηθούν από το ζευγάρι σε μια μελλοντική προσπάθεια η οποία βέβαια δεν περιλαμβάνει διέγερση ωοθηκών , ούτε και ωοληψία.
14. Πότε γίνεται το τεστ κύησης;
Δεκαπέντε (15) ημέρες μετά την εμβρυομεταφορά γίνεται ένα απλό τεστ κύησης. Μπορεί επίσης 2-3 ημέρες νωρίτερα να γίνει τεστ ορού αίματος αντί για ούρων. Αν το αποτέλεσμα είναι θετικό τότε πραγματοποιείται έλεγχος με υπερήχους σε 2 εβδομάδες για να επιβεβαιωθεί πως όλα βαίνουν καλώς.
15. Ποιο είναι το ποσοστό επιτυχίας;
Αυτή είναι βέβαια και η πιο σημαντική ερώτηση για τα ζευγάρια. Τα ποσοστά επιτυχίας διαφέρουν από Κέντρο σε Κέντρο. Πολύ σημαντικοί παράγοντες είναι επίσης η ηλικία της γυναίκας, τα επίπεδα των ορμονών της και βέβαια το σπέρμα του συζύγου. Γενικά θα έλεγα πως τα ποσοστά κυμαίνονται σε ένα φάσμα μεταξύ 30-40% ή και λίγο παραπάνω για τις γυναίκες μέχρι 38 ετών.
ΜΥΘΟΙ
Μύθοι για την Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή
1) Η υπογονιμότητα οφείλεται κυρίως σε γυναικείο παράγοντα.
Μύθος
Έρευνες έχουν δείξει ότι η υπογονιμότητα οφείλεται 40% σε γυναικείο παράγοντα, 40% σε ανδρικό παράγοντα και 20% σε συνδυασμό και των δυο.
2)Το σπέρμα μπορεί να επιβιώσει μόνο μερικές ώρες.
Μύθος
Σε φυσιολογικό γόνιμο τραχηλικό περιβάλλον το σπέρμα μπορεί να επιβιώσει μέχρι και 5 ημέρες στο αναπαραγωγικό σύστημα της γυναίκας.
3)Αν μια γυναίκα ακολουθήσει φαρμακευτική αγωγή για να μπορέσει να συλλάβει το αποτέλεσμα θα είναι να έχει δίδυμα ή τρίδυμα.
Μύθος
Αν και τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται σε θεραπείες υπογονιμότητας αυξάνουν τις πιθανότητες μια γυναίκα να έχει πολύδυμη εγκυμοσύνη, η πλειοψηφία αυτών γεννούν ένα παιδί.
4)Η ωορρηξία συμβαίνει την ημέρα που υπάρχει πτώση ή αύξηση της βασικής θερμοκρασίας σώματος (ΒΒΤ).
Μύθος
Η ακριβής ημέρα της ωορρηξίας δεν μπορεί να προβλεφθεί από την αύξηση της βασικής θερμοκρασίας του σώματος. Την στιγμή που η θερμοκρασία έχει ανεβεί η ωορρηξία έχει πλέον συμβεί και από τη στιγμή που το ωάριο μπορεί να επιζήσει για 12-24 ώρες, η θερμοκρασία από μόνη της δεν αποτελεί καλή ένδειξη για την ακριβή ημέρα της ωορρηξίας.
5) Οι κολπικές εκκρίσεις υποδηλώνουν την ύπαρξη μόλυνσης.
Μύθος
Οι κολπικές εκκρίσεις είναι φυσιολογικές και αποτελούν σημάδι γονιμότητας και όχι μολυσματικές απεκκρίσεις που χρειάζονται θεραπεία
6) Αν ένας άνδρας είναι σεξουαλικά ενεργός τότε θα έχουμε ένα φυσιολογικό αριθμό σπερματοζωαρίων.
Μύθος
Στην πραγματικότητα οι άνδρες με φυσιολογικές σεξουαλικές ορμές μπορεί να μην έχουν καθόλου σπέρμα και το αντίστροφο, αφού δεν υπάρχει καμία συσχέτιση μεταξύ γονιμότητας και σεξουαλικής ενεργότητας.
7)Η ωορρηξία συμβαίνει την 14η ημέρα του εμμηνορροϊκού κύκλου της γυναίκας.
Μύθος
Αν αυτό ήταν αλήθεια τότε τόσο η αντισύλληψη όσο και η σύλληψη δεν θα αποτελούσαν πρόβλημα. Τα ζευγάρια θα μπορούσαν είτε να έχουν ερωτική επαφή είτε να την αποφύγουν την συγκεκριμένη ημέρα για να επιτύχουν μία εγκυμοσύνη ή να την αποφύγουν αντιστοίχως.
8)’Ένας φυσιολογικός εμμηνορροϊκός κύκλος διαρκεί 28 ημέρες.
Μύθος
Ένας φυσιολογικός γυναικείος εμμηνορροϊκός κύκλος περιόδου κυμαίνεται μεταξύ 24-36 ημέρες σε διάρκεια.
9) Ανησυχία για μία καθυστέρηση το μόνο που επιφέρει είναι περαιτέρω καθυστέρηση.
Μύθος
Το άγχος δεν μπορεί να καθυστερήσει την περίοδο πάρα μόνο την ωορρηξία. Ο αριθμός των ημερών της ωχρινικής φάσης του εμμηνορροϊκού κύκλου (χρονικό διάστημα μεταξύ ωορρηξίας και περιόδου) τυπικά παραμένει σταθερό σε κάθε κύκλο.
10) Μία γυναίκα μπορεί να μείνει έγκυος μόνο μία ημέρα στην διάρκεια κάθε κύκλου της
Μύθος
Αν και το ανθρώπινο ωάριο μπορεί να επιζήσει για 12 -24 ώρες, μια γυναίκα μπορεί να μείνει έγκυος αν έχει ερωτική επαφή 5 ημέρες πριν την ωορρηξία και μέχρι και 2 ημέρες μετά από αυτήν, έχοντας έτσι την πιθανότητα να μείνει έγκυος σε διάστημα 7 ημερών.
11) Μία γυναίκα θα πρέπει να περιμένει τουλάχιστον 3 μήνες αφού σταματήσει να παίρνει αντισυλληπτικά χάπια μέχρι να προσπαθήσει να συλλάβει.
Μύθος
Τα αντισυλληπτικά χάπια εμποδίζουν την ωορρηξία αυξάνοντας τα επίπεδα κάποιων ορμονών. Τα επίπεδα αυτών των ορμονών επιστρέφουν στο φυσιολογικό αμέσως μόλις σταματήσει η χρήση των αντισυλληπτικών χαπιών και θα πρέπει να υπάρχει ωορρηξία στον επόμενο εμμηνορροϊκό κύκλο.
12) Το άγχος μπορεί να προκαλέσει υπογονιμότητα.
Μύθος
Το άγχος δεν εμποδίζει την σύλληψη αλλά μπορεί να καθυστερήσει την ωορρηξία καταστέλλοντας τις ορμόνες που είναι απαραίτητες για να συμβεί.
13)Είναι όλα στο μυαλό σου. Απλώς χαλάρωσε ή πήγαινε διακοπές. Τότε θα μείνεις έγκυος.
Μύθος
Η υπογονιμότητα αποτελεί μια δυσλειτουργική κατάσταση του αναπαραγωγικού συστήματος. Αν και μπορεί να οδηγήσει σε στρες και άγχος, το ίδιο το άγχος δεν προκαλεί υπογονιμότητα. Ευτυχώς οι ανεπτυγμένες πλέον ιατρικές τεχνικές έχουν κάνει πιο εύκολη τόσο τη διάγνωση όσο και την αντιμετώπιση των προβλημάτων υπογονιμότητας.
14) Το ωάριο γονιμοποιείται μέσα στη μήτρα
Μύθος
Η εμφύτευση φυσιολογικά συμβαίνει στην μήτρα αλλά η γονιμοποίηση συμβαίνει στην περιοχή των σαλπίγγων και όχι στη μήτρα.
15)Η υπογονιμότητα δεν αποτελεί πρόβλημα για τους ανθρώπους μέχρι να φτάσουν ηλικιακά στο τέλος της τέταρτης δεκαετίας τα ζωής τους.
Μύθος
Οι περισσότεροι άνθρωποι αγνοούν ότι η υπογονιμότητα τους ξεκινά στα 25 τους! Σύμφωνα με την Αμερικανική Ένωση Αναπαραγωγικής Ιατρικής περίπου το 10% των γυναικών κάτω των 35 ετών αντιμετωπίζουν προβλήματα γονιμότητας και αυτός ο αριθμός αυξάνει περίπου στο διπλάσιο, 22%, για γυναίκες 35-39 ετών.
Για γυναίκες άνω των σαράντα τα ποσοστά σχεδόν τριπλασιάζονται και φτάνουν στο 29%.
Η υπογονιμότητα ορίζεται για ασθενείς κάτω των 35 ετών ως η αποτυχία σύλληψης μετά από έναν χρόνο με την απουσία οποιασδήποτε αντισύλληψης. Για ασθενείς άνω των 35 ετών, ο χρόνος περιορίζεται στους 6 μήνες
16) Οι άνθρωποι που έχουν συλλάβει επιτυχώς στο παρελθόν δεν αντιμετωπίζουν πρόβλημα γονιμότητας αργότερα στη ζωή τους.
Μύθος
Σύμφωνα με την Διεθνή Έρευνα στην ΗΠΑ περισσότερα από ένα εκατομμύριο ζευγάρια αντιμετωπίζουν προβλήματα δευτερογενούς υπογονιμότητας. Ένας μέχρι πρότινος γόνιμος σύντροφος να προσπαθεί να κάνει παιδιά με ένα νέο σύντροφο ή ένα ζευγάρι να αντιμετωπίζει πρόβλημα γονιμότητας μετά την γέννηση του τελευταίο τους παιδιού (π.χ. ενδομητρίωση- ο συνηθέστερος γυναικείος παράγοντας δευτερογενούς υπογονιμότητας )μη τακτική ωορρηξία ή σαλπιγγικός παράγοντας.
Ή ένας άντρας μπορεί να αντιμετωπίζει πρόβλημα στη συγκέντρωση ή στην κινητικότητα του σπέρματος τους.
Άλλοι παράγοντες περιλαμβάνουν την ηλικία (ακόμα και 5 χρόνια μπορούν να κάνουν τη διαφορά στον κύκλο γονιμότητας μιας γυναίκας ή στο σπερμοδιάγραμμα ενός άνδρα), σημάδια μετά την γέννηση ή το άγχος το οποίο μπορεί να επηρεάσει την ωορρηξία και την παραγωγή σπέρματος.
17) Η in vitro γονιμοποίηση (IVF)είναι ακόμα ανεπιτυχής.
Μύθος
Σύμφωνα με την Αμερικανική Ένωση Αναπαραγωγικής Ιατρικής ο μέσος ρυθμός γεννήσεων στην IVF το 2000 ήταν 29,9% ανά κύκλο ωοληψίας - ελαφρώς καλύτερος από το 20% των πιθανοτήτων που έχει ένα αναπαραγωγικά φυσιολογικό ζευγάρι να επιτύχει εγκυμοσύνη και γέννα.
