ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΥΠΟΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ
Γυναικεία υπογονιμότητα
Αν και η υπογονιμότητα από μόνη της δεν απειλεί την υγεία, έχει σοβαρές επιπτώσεις στη ψυχική υγεία των ζευγαριών.
Ο όρος υπογονιμότητα ορίζεται ως η αδυναμία του ζευγους να συλλάβει μετά από συχνές επαφές 1 έως 2 ετών. Βέβαια παράγοντες όπως αυξημένη ηλικία, ανώμαλος κυκλος, ιστορικό κολπικό μολύνσεων ή παλαίοτερα χειρουργεία, μπορεί να αποτελέσουν ενδείξεις για εξέταση νωρίτερα.
Ενδομητρίωση
Προβλήματα ωορηξίας
Προβλήματα στις σάλπιγγες
Ανεξήγητη υπογονιμότητα
Ηλικία και υπογονιμότητα
Πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια (POF) και πρώιμη εμμηνόπαυση
 |
Δευτερογενής υπογονιμότητα, Δεύτερος γάμος και το Δεύτερο παιδί...περισσότερα |
Συχνότητα
Η υπογονιμότητα επηρεάζει 1 στα 7 ζευγάρια, τόσο τους άνδρες όσο και τις γυναίκες.
Τα περισσότερα υπογόνιμα ζευγάρια μπορούν να αποκτήσουν παιδί με την κατάλληλη θεραπεία. Λίγοι μόνον ασθενείς είναι στείροι, δηλαδή δεν μπορούν να αποκτήσουν παιδί ακόμη και μετά από θεραπεία. Αυτό μπορεί να οφείλεται στην απουσία σπέρματος, απουσία ωοθηκών ή μήτρας.
Η υπογονιμότητα μπορεί να χωριστεί σε δύο τύπους.
Προτοπαθής, όταν δεν υπάρχει προηγούμενη εγκυμοσύνη. (~40% των περιπτώσεων).
Δευτεροπαθής, όταν υπάρχει προηγούμενη εγκυμοσύνη, οποιοδήποτε και αν ήταν το αποτέλεσμα αυτής. (~60% των περιπτόσεων).
Ενδομητρίωση
Ο όρος ενδομητρίωση αναφέρεται σε μια συνηθισμένη ασθένεια κατά την οποία κύτταρα όμοια με αυτά που επενδύουν τα τοιχώματα της μήτρας, εγκαθίστανται έξω απ'αυτήν π.χ. στις ωοθήκες, στις σάλπιγγες, στην ουρήθρα κλπ. Στις ασθενείς με ενδομητρίωση αυτά τα κύτταρα, όπως και όταν βρίσκονται στο ενδομήτριο, αποκρίνονται στις ορμονικές μεταβολές του κύκλου. Όταν η γυναίκα με ενδομητρίωση έχει περίοδο, τα κύτταρα της ενδομητρίωσης δε μπορούν να βρουν διέξοδο προς τον κόλπο σχηματίζουν κύστεις αίματος και συγκολλύσεις που μπορόυν να βλάψουν τις σάλπιγγες, επειδή δημουργόυν συμφύσεις.
Η ενδομητρίωση εμφανίζεται συχνότερα σε γυναίκες μεταξύ 30-40 χρονών, αλλά περιστασιακά εμφανίζεται και σε νεώτερες γυναίκες. Σε μερικές είναι ασυμπτωματική, ενώ άλλες γυναίκες ταλαιπωρούνται από πόνους κατά τη διάρκεια της περιόδου ή κατά την σεξουαλική πράξη.
Κατά την κολπική εξέταση μπορεί να παρατηρηθεί πάχυνση των συνδέσμων που συγκρατούν την μήτρα. Η πλειοψηφία των γυναικών με ενδομητρίωση είναι γόνιμες, αλλά κάποιες μπορεί να αντιμετωπίσουν προβλήματα υπογονιμότητας.
Πώς επηρεάζει την γονιμότητα η ενδομητρίωση;
Οι ανατομικές παραμορφώσεις που προκαλούνται από την ενδομητρίωση, ειδικά όταν είναι βαριάς μορφής, θα μπορούσαν να υποστηρίξουν ένα μηχανικό αίτιο υπογονιμότητας, ο μηχανισμός παρεμπόδισης όταν πρόκειται για ελαφρά ενδομητρίωση όμως δεν είναι πλήρως κατανοητός. Είναι δυνατόν η ενδομητρίωση να επηρεάζει την ωρίμανση των ωαρίων, την προσκόλληση του σπερματοζωαρίου στο ωάριο, την γονιμοποίηση, την λειτουργία των σαλπίγγων και την εμφύτευση.
Διάγνωση
Ο μοναδικός τρόπος διάγνωσης της ενδομητρίωσης είναι με λαπαροσκόπηση, ώστε να αξιολογηθεί η βαρύτητα της ενδομητρίωσης και η κατάσταση των ωαγωγών. Υπάρχουν αρκετοί διαφορετικοί τρόποι κατάταξης της σοβαρότητας της ενδομητρίωσης, αλλά η συχνότερα χρησιμοποιούμενη είναι αυτή της Αμερικανικής Κοινότητας Αναπαραγωγικής Ιατρικής, σύμφωνα με την οποία η ενδομητρίωση διακρίνεται σε τέσσερα στάδια.Υπάρχει μικρός συσχετισμός μεταξύ της βαρύτητας των συμπτωμάτων και της έκταση της ενδομητρίωσης.
Κύστεις πάνω στην ωοθήκη μπορούν να αναγνωριστούν με υπερηχογράφημα, CAT / MRI scans. Πάντως αυτές οι τεχνικές δεν είναι αξιόπιστες για την διάγνωση της ενδομητρίωσης.
Αίτια
Τα αίτια εινία άγνωστα. Η πιο αναγνωρισμένη εξήγηση είναι ότι κύτταρα του τοιχώματος της μήτρας περνούν προς τα πάνω στους ωαγωγούς και χύνονται έξω από αυτούς, μέσα στην κοιλιά . Στις περισσότερες γυναίκες τα κύτταρα αυτά καταστρέφονται από το ανοσοποιητικό σύστημα. όμως σε κάποιες επιζούν και πολλαπλασιάζονται πιθανώς λόγω κάποιας διαταραχής του ανοσοποιητικού.
Προβλήματα στην ωορρηξία
Είναι το συνηθέστερο αίτιο γυναικείας υπογονιμότητας, αλλά και αυτή που έχει τη μεγαλύτερη πιθανότητα επιτυχούς αντιμετώπισης. Η ασθενής έχει συνήθως ακανόνιστο κύκλο, ή και αμηνόρροια. Βέβαια, προβλήματα στην ωορρηξία μπορεί να παρουσιαστούν και σε γυναίκες με κανονικό κύκλο, ομώς, γενικά το 95% των γυναικων με κανονικό κύκλο είναι ωορρηκτικές.
Κάποιες γυναίκες έχουν συμπτώματα όπως αυξημένη τριχοφυϊα, ακμή κλπ.
Διαταραχές ωορρηξίας μπορούν να ταξινομηθούν σε:
Ανωοθυλακιορρηξία, δηλ.έλλειψη ωορρηξίας.
Ολιγοωορρηξία, δηλ. αραιές ωορρηξίες.
Διαταραχές ωχρού σωματίου.
Αίτια
Προτοπαθής
Εδώ το πρόβλημα εστιάζεται στην ίδια την ωοθήκη. Μπορεί να έχει γίνει χειρουργική αφαίρεση των ωοθηκών, είτε αυτές να έχoυν καταστραφεί από χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία σε ασθενείς που πάσχουν από καρκίνο. Μπορεί να περιέχουν μειωμένο αριθμό ωαρίων, σε ασθενείς που πάσχουν από πρόωρη εμμηνόπαυση (1-2% των γυναικών κάτω από 40 χρονών).
Τα προβλήματα στην ωορηξία ευθύνονται για την πλειοψηφία των περιπτώσεων γυναικείας υπογονιμότητας. Αυτά προκαλούνται από διαταραχές του ορμονικού ισοζυγίου. Το πρόβλημα μπορεί να εστιάζεται στον υποθάλαμο, την υπόφυση ή τις ωοθήκες. Συνήθη αίτια περιλαμβάνουν το στρες, την αλλαγή του σωματικού βάρους, την υπερβολική παραγωγή προλακτίνης ή στο σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών.
Πολυκυστικές ωοθήκες
Περίπου 20% των γυναικών έχουν πολυκυστικές ωοθήκες. Ο όρος περιγράφει την εικόνα που φαίνεται στο υπερηχογράφημα, όπου πάνω στην επιφάνεια των ωοθηκών διακρίνονται πολλές μικρές κύστεις. Πολλές γυναίκες με πολυκυστικές ωοθήκες έχουν κανονικό κύκλο και δεν έχουν πρόβλημα να τεκνοποιήσουν.
Κάποιες από τις γυναίκες που έχουν την εικόνα αυτή στο υπερηχογράφημα, πάσχουν από το σύνδρομ των πολυκυστικών ωοθηκών (PCOD). Οι γυναίκες αυτές έχουν διαταραγμένο ορμονικό ισοζύγιο, με ανώμαλο κύκλο και δυσκολία στην τεκνοποίηση.
Η αντιμετώπιση του συνδρόμου συνήθως αρχίζει με την χορήγηση φαρμάκων για την διόρθωση του ορμονικού ισοζυγίου. Σε περίπτωση που η γυναίκα είναι παχύσαρκη, η δίαιτα μπορεί να βοηθήσει το ορμονικό ισοζύγιο και να βοηθήσει στην πρόκληση ωορηξίας. Εναλλακτικά, υπάρχει η δυνατότητα χειρουργικής επέμβασης στην ωοθήκη, κάνοντας μικρές οπές -Ovarian Drilling,μειωνοντας έτσι στο φυσιολογικό τον αυξημένο όγκο των ωοθηκιών. Στην περίπτωση όπου η γυναίκα πάσχει από το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών, οι παραπάνω θεραπείες μπορεί να προηγηθούν της εξωσωματικής γονιμοποίησης.
Ο όρος περιγράφει την εικόνα που φαίνεται στο υπερηχογράφημα, όπου πάνω στην επιφάνεια των ωοθηκών διακρίνονται πολλές μικρές κύστεις.
Δευτεροπαθης
Εδώ το πρόβλημα δεν εστιάζεται στις ωοθήκες αλλά στην έλλειψη ορμονών στον υποθάλαμο ή την υπόφυση.
Τα αίτια περιλαμβάνουν:
-Έντονο στρες.
-Απότομες αυξομειώσεις βάρους.
-Κάποια φάρμακα.
-Υπεπαραγωγή προλακτίνης.
-Διαταραχές του θυρεοειδή και των επινεφριδίων.
Προβλήματα στις σάλπιγγες
Πολύ συχνά το αίτιο της υπογονιμότητας εντοπίζεται στις σάλπιγγες. Δυσλειτουργία των κροσσών μπορεί να έχει σαν αποτέλεσμα να μην μπορούν να καθοδηγήσουν το ωάριο μέσα στους ωαγωγούς.
Συμφύσεις γύρω από την σάλπιγγα μπορεί να την παραμορφώσουν, ή να μειώσουν κινητικότητά της, ή να διαταράξαν τη φυσιολογική ανατομική σχέση σαλπιγγας-ωοθήκης, έτσι ώστε να επηρεάσουν δυσμενώς την ικανότητά της ωα συλλέξει το ωάριο.
Βλάβη στα κύτταρα που επενδύουν το εσωτερικό των ωαγωγών μπορεί να εμποδίσει τα σπερματοζάρια να φτάσουν το ωάριο ή να εμποδίσει την γονιμοποίηση.
Aπόφραξη των ωαγωγών μπορεί επίσης να εμποδίσει το σπέρμα να φτάσει το ωάριο, είτε το ωάριο να κατέλθει προς την μήτρα, αυξάνοντας την πιθανότητα εκτοπής εγκυμοσύνης.
Οι περισσότερες γυναίκες δε θα συνειδητοποιήσουν ότι έχουν πρόβλημα στις σάλπιγγες, μέχρι να ελεγχτούν για γονιμότητα. Κάποιες όμως μπορεί να έχουν έντονους πόνους περιόδου, ανώμαλο κύκλο, ή πόνους στην οσφυϊκή χώρα.
Αίτια
Λοίμωξη
Είναι η συνηθέστερη αιτία προβλημάτων στις σάλπιγγες, ειδικά όταν η λοίμωξη δεν αντιμετωπιστεί άμεσα, ή δεν αντιμετωπιστεί επαρκώς.
Προηγούμενες μολύνσεις της οσφυϊκής χώρας.
Σεξουαλικά μεταδιδόμενες ασθένειες όπως χλαμύδια ή γονόρροια.
Διασπορά της λοίμωξης από εσωτερικά όργανα όπως επί σκωληκοειδίτιδας.
Μετά από έκτρωση, αποβολή ή τοκετό, μία λοίμωξη ίσως επεκταθεί στις σάλπιγγες.
Εγχείρηση
Οποιαδήποτε εγχείρηση στις σάλπιγγες, τις ωοθήκες ή την μήτρα μπορεί να προκαλέσει συγκολλήσεις. Κάποιες φορές και εγχειρήσεις στην κοιλιακή χώρα μπορεί να επηρεάσουν τις σάλπιγγες.
Προηγούμενες έκτοπες εγκμοσύνες
Μπορεί να προκαλέσουν ζημιά στις σάλπιγγες.
Συγγενείς ανωμαλίες
Π.χ. δυσμορφία στις σάλπιγγες.
Ενδομητρίωση
Μπορεί να προκαλέσει ζημιά στις σάλπιγγες, συγκολλήσεις και κάποιες φορές απόφραξη στους ωαγωγούς.
Υδροσάλπιγγες
Η πάθηση αυτή αναφέρεται σε παγιδευμένο υγρό μέσα στις σάλπιγγες, λόγω παλαιοτέρων φλεγμονών. Σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να αποκατασταθεί χειρουργικά, αλλιώς πρέπει να γίνει εξωσωματική γονιμοποίηση. Υπάρχουν ενδείξεις ότι οι υδροσάλπιγγες μειώνουν τις πιθανότητες επιτυχίας και αυξάνουν την πιθανότητα αποβολής. Για τους λόγους αυτούς πολλοί γιατροί συμβουλεύουν αφαίρεση ή απομόνωση των υδροσάλπιγγων.
Ανεξήγητη υπογονιμότητα
Η ανεξήγητη υπογονιμότητα αντιστοιχεί σε περίπου 20-25% των υπογόνιμων ζευγαριών. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η αδυναμία διάγνωσης δεν οφείλεται σε ανεπαρκή διερεύνηση, αλλά στην αδυναμία μας να ελέγξουμε κάποιες διαδικασίες της φυσιολογικής σύλληψης με διανωστικά τεστ. Πχ. Δεν υπάρχει πρακτικός τρόπος να ελέγξουμε αν οι σάλπιγγες μπορούν να παραλάβουν τα ωάρια μετά την ωορηξία, αν το σπέρμα μπορεί να φτάσει το ωάριο και αν μπορεί να το γονιμοποιήσει φυσιολογικά.
Στις περιπτώσεις ανεξήγητης υπογονιμότητας η υποβοηθούμενη αναπαραγωγή έχει τόσο διαγνωστικό όσο και θεραπευτικό χαρακτήρα.
Η σχέση μεταξύ ηλικίας και γονιμότητας
Στις δυτικές κοινωνίες είναι όλο και πιο συχνό να γεννιούνται παιδιά από μεγαλύτερα σε ηλικία ζευγάρια, για αρκετούς λόγους. Πολλά ζευγάρια προτιμούν να αποκτήσουν παιδιά αφού αποκτήσουν οικονομική σιγουριά, ενώ έχουν αυξηθεί οι γάμοι σε μεγαλύτερη ηλικία ή και οι δεύτεροι γάμοι.
Αν και αναφέρονται ελάχιστες εγκυμοσύνες σε γυναίκες κοντά στα 50 τους χρόνια, αλλά γενικά υπάρχει μείωση τη γονιμότητας με την πάροδο του χρόνου. Η μείωση είναι σταδιακή, αλλά γίνεται πιο αισθητή μετά τα 30 και επιταχύνεται μεταξύ 35 και 40 χρονών, έτσι ώστε στα 45 περίπου χρόνια η γονιμότητα να πέφτει στο 0.
Η πιθανότητα αποβολής αυξάνεται και αυτή με την ηλικία. Στα 25-29 χρόνια είναι περίπου 10%, για να φτάσει το 34% στα 40-44. Επίσης αυξάνονται οι πιθανότητες χρωμοσωμικών ανωμαλιών.
Γιατί η γονιμότητα μειώνεται με την ηλικία;
Η γήρανση των ωοθηκών είναι ο σημαντικότερος παράγοντας. Οι ωοθήκες γερνούν, όπως όλα τα υπόλοιπα όργανα του σώματος. Οι περισσότερες γυναίκες έχουν περίπου 300000 ωάρια κατά την εφηβεία. Για κάθε ωάριο που ωριμάζει και φτάνει στην ωορηξία, τουλάχιστον 500 ωάρια δεν ωριμάζουν και αποσυντίθενται. Μέχρι να φτάσει την εμμηνόπαυση, στα 50 με 55 χρόνια, η γυναίκα έχει μόνο λίγες χιλάδες ωάρια. Επειδή όλα τα ωάρια της γυναίκας έχουν παραχθεί κατά την εμβρυϊκή ζωή και δεν ανανεώνονται, τα ωάρια που έχουν απομείνει κατά την ηλικία της εμμηνόπαυσης, που έχουν την ηλικία της γυναίκας είναι πιο πιθανό να έχουν γενετικές ανωμαλίες.
Ο κίνδυνος χρωμοσωμικών ανωμαλιών σε μια γυναίκα 20 χρονών είναι 1 στα 500, ενώ σε μια γυναίκα 45 χρονών 1 στα 20.
Γυναικολογικά προβλήματα όπως πυελικές φλεγμονές, προβλήματα στις σάλπιγγες, ενδομητρίωση, πολύποδες, προβλήματα στην ωορηξία και άλλα, φαίνεται να αυξάνονται με την ηλικία και επηρεάζουν αρνητικά τη γονιμότητα.
Η σημασία της ποιότητας του ενδομητρίου (ικανότητα του ενδομητρίου να δεχτεί το έμβρυο) είναι αμφιλεγόμενη. Υπάρχουν πολλές ενδείξεις ότι η εμφύτευση του εμβρύου είναι δυσκολότερη σε μεγαλύτερες γυναίκες.
Διερεύνηση της υπογονιμότητας σε μεγαλύτερες γυναίκες
Καλό είναι να ζητήσετε την βοήθεια του γιατρού σας κατά το δυνατόν γρηγορότερα, ώστε η διερεύνηση και η θεραπεία του προβλήματος να αρχίσουν χωρίς περιτές καθυστερήσεις.
Εξετάσεις που γίνονται συνήθως για να διαπιστωθεί η γονιμότητα σε μεγαλύτερες γυναίκες είναι η εξέταση αίματος και η μέτρηση των επιπέδων των ορμονών FSH, LH και οιστραδιόλης.
Είναι επίσης πιθανόν να ενημερωθείτε για το αυξημένο ρίσκο χρωμοσωμικών ανωμαλιών και αποβολής. Ακόμη, για αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών της εγκυμοσύνης όπως αυξημένη πίεση, αιμορραγίες και διαβήτης.
Θεραπεία υπογονιμότητας σε μεγαλύτερες γυναίκες
Υπάρχουν περιορισμένες επιλογές για θεραπεία σε γυναίκες που έχουν φτάσει ή είναι κοντά στην εμμηνόπαυση. Συνήθως οι μεγαλύτερες γυναίκες έχουν φτωχή απόκριση στην ορμονική διέγερση, ενώ και τα ποσοστά εγκυμοσύνης που επιτυγχάνονται είναι αρκετά χαμηλότερα. Ο κίνδυνος επιπλοκών της εγκυμοσύνης είναι επίσης μεγαλύτερος.
Για να βελτιωθούν τα ποσοστά επιτυχίας στις μεγαλύτερες γυναίκες, μερικές κλινικές συνιστούν υποβοηθούμενη εκκόλαψη, προεμφυτευτική διάγνωση και μεταφορά μόνο των φυσιολογικών εμβρύων.
Ακόμη σε μερικές χώρες γίνεται μεταφορά μεγαλύτερου αριθμού εμβρύων.
Μια άλλη επιλογή είναι η δωρεά ωαρίων
 |
Φυσική Ιατρική και Υπογονιμότητα Top τροφές για την ενίσχυση τη γονιμότητας Παχυσαρκία και ικανότητα αναπαραγωγής |
